گونه ای است پلی فاژ و همه جایی ، که در ایران در اکثر نقاط پنبه کاری کشور نظیر گرگان ، گنبد ، دشت مغان ، کرمان و فارس انتشار دارد. لاروهای این آفت با تغذیه از پنبه ، توتون ، گوجه فرنگی ، آفتابگردان ، ذرت ، سوژا ، کنجد و نخود ایجاد خسارت می کنند .

شکل شناسی

حشره کامل :

حشره کامل پروانه ای که رنگ بدن بسیار متغیر است ولی عمدتا" خاکستری یا سبز روشن  می باشد . معمولا" بال های جلویی به رنگ قهوه ای روشن بوده و دارای یک لکه لوبیایی و یک لکه گرد تیره هستند علاوه بر این ، بال های جلویی دارای یک نقطه سیاه رنگ بوده و در حاشیه خارجی آنها یک نوار عرضی مضرّس وجود دارد. بالهای عقبی سفید رنگ و در حاشیه بیرونی دارای یک هاله تیره پهن است. اطراف بال ها مجهز به ریشک می باشد.

تخم :

تخم های این حشره به شکل گرد، پهن و در طرفین مسطح هستند. رنگ آنها ابتدا سفید متمایل به زرد می باشد که به نسبت پیشرفت دوره رشد جنینی تیره تر می شود .

لارو:

لاروهای این آفت دارای رنگهای بسیار متفاوت بوده ولی عموما" سبز روشن می باشند . لارو جوان به رنگ سفید متمایل به کرم با کپسول سر قهوه ای است. در طول بدن لارو ها خطوط تیره ای کشیده شده است . بعلاوه ، در طرفین بدن آنها نیز یک خط تیره و یک خط روشن وجود دارد .

شفیره :

رنگ آن متغیر ، از زرد کهربایی روشن تا قهوه ای بلوطی دیده می شود . همچنین در انتهای بدن شفیره 2 عدد خار یک میلیمتری وجود دارد.

خسارت و گیاهان میزبان :

این حشره یکی از آفات مهم سبزیجات و صیفی جات محسوب می شود و در ایران مخصوصا" به پنبه ، نخود ، نخود فرنگی ، گوجه فرنگی ، یونجه ، توتون و ذرت خسارت وارد می کند . در مزارع پنبه ، لارو ها پس از ظاهر شدن ، ابتدا از پارانشیم برگ ها و سپس از غنچه و گل تغذیه می کنند. وقتی لاروها وارد قوزه ها می شوند ، با تغذیه از الیاف قوزه ها باعث کوتاهی ، کثیفی ، و کاهش ارزش اقتصادی الیاف می گردند . در مواردی تمام لارو داخل قوزه نمی شود و نیمی از آن خارج از قوزه باقی می ماند . سوراخ ورودی غالبا"بالای قوزه می باشد.      

زیست شناسی

این حشره زمستان را در اکثر مناطق کشور به صورت شفیره در عمق 4 تا 10 سانتیمتری داخل خاک سپری کرده و در اوایل بهار وقتی که درجه حرارت هوا به حدود 18 تا 20 درجه سانتیگراد می رسد ، به فرم بالغ تبدیل می شود . اولین گروه از پروانه ها در دهه اول فروردین ماه در طبیعت دیده می شوند . حشرات ماده پس از ظهور ، چند بار جفت گیری و سپس تخمگذاری می کنند . در یک قوزه ممکن است 7 تا 8 لارو هم وجود داشته باشد ، ولی اغلب در روی یک قوزه بیش از یک لارو دیده نمی شود ، زیرا موقعی که تعداد لارو در داخل یک قوزه بالا باشد ، همخواری اتفاق افتاده و لاروهای جوان اغلب توسط لاروهای درشت و مسن خورده می شوند . لاروها پس از رشد کامل به روی خاک افتاده و در عمق 6 سانتیمتری خاک به شفیره تبدیل می شوند .  این حشره در مناطق سرد 2 تا 3 نسل و در مناطق معتدل 4 تا 5 نسل در سال ایجاد می نماید .

روش های کنترل

الف: کنترل زراعی

1.    شخم بعد از برداشت محصول پنبه در پاییز و یا در اوایل زمستان

2.    استفاده از ارقام مقاوم همچنین صفاتی نظیر براکته های فرخورده ، وسعت برگ ( کوچکی اندازه ) و رنگ قرمز بوته ها نیز از خصوصیاتی هستند که با تحمل بوته ها به کرم قوزه همبستگی مثبت دارند ، لذا در نظر گرفتن این خصوصیات می تواند در انتخاب رقم و جلوگیری از خسارت موثر باشد .

ب: کنترل مکانیکی

با استفاده از B.t   بدین لحاظ می توان از پتانسیل های موجود در کشور در جهت کنترل آن بهره گرفت و یا حتی المقدور از فرم تجارتی داپیل و یا باکتوسپئین استفاده نمود.

ج: استفاده از فرمون

د: کنترل شیمیایی

 آوانت 15% به میزان 250 سانتیمتر مکعب در هکتار از لحاظ دوام و قابلیت آفت کشی در مقام اول و آوانت 15% به میزان 200 سانتیمتر مکعب در هکتار ، لاروین 75% به میزان یک کیلو گرم در هکتار و تیودان 35 % به میزان 3 لیتر در هکتار به ترتیب در رتبه های دوم تا چهارم قرار داشتند . همچنین ، سمومی نظیر گوازتیون خالص به نسبت 1 لیتر در هکتار ، سیپرمترین امولسیون 40% به نسبت 3/0 لیتر در هکتار و فن والریت یا سومیسیدین 20% به نسبت یک لیتر در هکتار نیز قابل توصیه می باشد . همچنین ، سم دسیس نسبت به سموم دیگر در کنترل آفت فوق موثرتر بوده است .